Eòlasan agus Builean CfE: An dàrna ìre
- A’ cleachdadh nas aithne dhomh mu fheartan ann an diofar sheòrsachan de theacsaichean, is urrainn dhomh fiosrachadh bho mheasgachadh de thùsan a lorg, a thaghadh agus a chur an òrdugh agus sin a chleachdadh airson diofar adhbharan. (LIT 2-14a)
- Is urrainn dhomh notaichean a ghabhail, an eagrachadh fo chinn fhreagarrach agus an cleachdadh gus fiosrachadh a thuigsinn, mo smaoineachadh a leasachadh, ceistean a rannsachadh agus teacsaichean ùra a chruthachadh, a’ cleachdadh m’ fhacail fhìn mar a bhios iomchaidh. (LIT 2-15a)
Adhbhar a’ ghnìomha
Nì daoine òga deasbad air na buannachdan an lùib a bhith ag ionnsachadh Gàidhlig agus dà-chànanas. Nì iad luachadh air na feartan mheadhanan as fheàrr, agus teacsa adhartachaidh a thoirt gu buil gus ionnsachadh na Gàidhlig a bhrosnachadh le daoine òga. Ann a bhith a’ dèanamh seo, leasaichidh iad tuigse do dhòighean a chleachdar gus buaidh a thoirt air luchd-amhairc, agus mar as urrainn dhaibh an uair sin iad sin a chleachdadh nuair a bhios iad a’ lìbhrigeadh òraid iad fhèin.
Bu chòir do dhaoine òga notaichean a ghabhail ann an deasbadan agus ann an amharc air teacsaichean, gus am bi fiosrachadh aca airson meadhanan ath-chruthachadh.
Dh’fhaodadh gum bi thu airson liosta de stòrasan a thoirt do dhaoine òga, no is dòcha gum b’ fheàrr leat gun comharraich iad stòrasan gu neo-eisimeileach.
Cleachdaidh iad an sgrùdaidhean air càch a’ lìbhrigeadh theachdaireachdan, gus an taisbeanadh fhèin ath-chruthachadh.
Gnìomh ionnsachaidh
Bruidhinn ris a’ chloinn mu cho cudromach ’s a tha na tha iad a’ dèanamh ann a bhith ag ionnsachadh Gàidhlig. Thoir iomradh air àite na Gàidhlig mar chànan oifigeil ann an Alba, a thuilleadh air mar phàirt de chultar, dualchas agus eaconamaidh na h-Alba.
Meòraich còmhla ris a’ chloinn air buannachdan dà-chànanais agus a bhith ag ionnsachadh tro bhogadh.
Smaoinich air luachan agus amasan na sgoile agus bruidhinn mu dheidhinn mar a tha iad sin a’ co-cheangal ri clann ann am Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig.
Iarr air a’ chloinn na dreuchdan sa bheil Gàidhlig riatanach a rannsachadh. Bu chòir dhaibh coimhead ri cothroman ionadail, a thuilleadh orrasan nas fhaide air falbh.
Iarr air a’ chloinn coimhead ri làrach-lìn Young Scot agus am fiosrachadh a th’ ann mu Ghàidhlig. Seo cuid de mholaidhean airson an deasbad:
- Seachd Buannachdan a Bhith Dà-chànanach
- Fìrinnean mu Ghàidhlig
- Cothroman Gàidhlig
Mar a bhios clann a’ dèanamh seo, bu chòir dhaibh notaichean a ghabhail a thaobh prìomh phìosan fiosrachaidh agus figearan mu Ghàidhlig, a chleachdas iad ann an ath-chruthachadh teacsa gus ionnsachadh Gàidhlig agus Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig adhartachadh nan sgoil/sgìre/gu nàiseanta.
Dèan deasbad leis a’ chloinn air cho math agus a tha na diofar theacsaichean ag iomchair teachdaireachd dheimhinneach mu Ghàidhlig.
Bu chòir do chlann teacsa/meadhan de an roghainn fhèin a thoirt gu buil, a tha ag adhartachadh Gàidhlig.
Gnìomh leudachaidh
Bu chòir daoine òga a bhrosnachadh gu an ath-sgrùdadh air na meadhanan a chleachdadh gus moladh a dhèanamh air mar a dh’fhaodas adhartachadh na Gàidhlig anns an sgoil aca a bhith air a neartachadh.
Slatan-tomhais Nàiseanta
- Grad-leughadh theacsaichean gus adhbhar agus prìomh thùs-bheachdan a chomharrachadh.
- Sganadh theacsaichean gus prìomh fhiosrachadh a lorg.
- Lorg, cur an òrdugh agus taghadh fiosrachadh buntainneach bho raon de thùsan, a’ gabhail a-steach theacsaichean didseatach.
- Dèanamh agus eagrachadh notaichean a’ cleachdadh an fhacail fhèin, sa mhòr-chuid.
- Cleachdadh notaichean gus teacsaichean ùra a chruthachadh, a tha a’ taisbeanadh tuigse don chuspair no don chùis.
Modh-obrach a dh’fhaodar a chleachdadh gus ionnsachadh a mheasadh
Tha an gnìomh seo co-chòrdail le measadh comhaois.
---------------------------------------
Me and My Immersion: A song, a dance, a drama
Curriculum for Excellence (CfE) experiences and outcomes: Second level
- Using what I know about the features of different types of texts, I can find, select and sort information from a variety of sources and use this for different purposes. (LIT 2-14a)
- I can make notes, organise them under suitable headings and use them to understand information, develop my thinking, explore problems and create new texts, using my own words as appropriate. (LIT 2-15a)
Purpose of the activity
Young people will discuss the benefits of learning Gaelic and bilingualism. They will evaluate the best features of media, and produce a promotional text to promote learning of Gaelic with young people. In doing this, they will develop an understanding of techniques used to influence viewers, and how they can then employ these when they deliver a talk themselves.
Young people should make notes during discussions and in viewing texts so that they have information to recreate media.
You may wish to provide young people with a list of resources, or you may prefer that they identify resources independently.
They will use their observations of others delivering messages to recreate their own presentation.
Learning activity
Talk to children about the important contribution they make in learning Gaelic. Mention the role of Gaelic as an official language of Scotland, as well as part of the culture, heritage and economy of Scotland.
Reflect with children on the benefits of bilingualism and learning through immersion.
Think of the school values and aims, and talk about how these relate to children in Gaelic Medium Education.
Ask children to research the careers for which Gaelic is required. They should look at local opportunities, as well as those further afield.
Ask children to look at the Young Scot website and the information that it has on Gaelic. Some suggestions for discussion are
- Seven Benefits of Being Bilingual
- Gaelic Facts
- Gaelic Opportunities.
As children do this, they should take notes of key facts and figures about Gaelic, which they will use when recreating text to promote learning of Gaelic and Gaelic Medium Education in their school/area/nationally.
Discuss with children how well the different texts get a positive message across about Gaelic.
Children should produce a text/media of their choice, which promotes Gaelic.
Extension activity
Young people should be encouraged to use their review of media to suggest how the promotion of Gaelic within their school maybe enhanced.
National Benchmarks
- Skims texts to identify purpose and main ideas.
- Scans texts to find key information.
- Finds, sorts and selects relevant information
from a range of sources including digital texts. - Makes and organises notes using own words, for the most part.
- Uses notes to create new texts that demonstrate
an understanding of the topic or issue.
Possible approach to assessing learning
This activity lends itself to peer assessment.