Luachadh air ionnsachadh agus leasachadh coimhearsnachd ann an Alba
Facal-toisich
Tha e na thoileachas dhomh am measadh seo air ionnsachadh agus leasachadh coimhearsnachd (CLD) a thaisbeanadh, a tha mar cheann-finidh air turasan luach bliadhna gu na 32 ùghdarrasan ionadail ann an Alba ann an 2023/24.
Tha an aithisg seo a’ leantainn dà aithisg roimhe seo: A’ leasachadh chothroman beatha agus a’ toirt cumhachd do choimhearsnachdan (Am Faoilleach 2020) and Coimhearsnachdan freagairteach, taiceil agus ath-leumach (An t-Sultain 2022). agus tha i gu h-àraid a’ tighinn aig deagh àm ri linn an ath-bhreithneachaidh air CLD airson Riaghaltas na h-Alba, air a stiùireadh le Kate Still, agus air thoiseach air freagairt Riaghaltas na h-Alba.
Tha CLD bunaiteach don t-siostam foghlaim ann an Alba, a’ toirt obair-òigridh, ionnsachadh inbheach, ionnsachadh teaghlaich, agus cumhachdachadh agus leasachadh coimhearsnachd còmhla fo aon dòigh-obrach.
Tha barrachd ann an CLD na dìreach dòigh-obrach; tha e na dhreuchd. Tha na dòighean-obrach sònraichte aige cuideachd air an gabhail ri proifeiseanan agus roinnean eile. Mar sin, ged nach eil e an-còmhnaidh furasta a bhuaidh a leantainn san aon dòigh ri builean foghlaim, tha ruigsinneachd CLD air feadh na dùthcha cudromach, agus domhainn.
Tha an dòigh-obrach neo-bhreithneachail agus stèidhichte air an neach a tha aig cridhe CLD a’ ciallachadh gum faod luchd-obrach, saor-thoilich agus com-pàirtichean ruigsinn air an fheadhainn aig a bheil dùbhlain a bharrachd nam beatha. Tha iad comasach air taic a thoirt do dhaoine gus atharrachaidhean adhartach a dhèanamh nam beatha agus nan coimhearsnachdan. Bidh iad a’ toirt taic do mhòran chloinne, dhaoine òga agus inbhich gus dòighean ùra a lorg gus a dhol an sàs ann an ionnsachadh agus a mhealtainn, gan cuideachadh gus faighinn thairis air dùbhlain.
Tha an aithisg againn a’ soilleireachadh far a bheil stiùirichean CLD, luchd-obrach, saor-thoilich agus com-pàirtichean a’ toirt seachad a’ bhuaidh as motha. Tha sinn a’ comharrachadh neartan leithid mar a bhios saor-thoilich, buidhnean ionadail agus buidhnean saor-thoileach ag obair gus an raon de chothroman sòisealta, foghlaim agus coimhearsnachd a leudachadh air feadh na h-Alba. Tha sinn cuideachd a’ mìneachadh mar a tha an roinn CLD aig fìor thoiseach ann a bhith a’ dèiligeadh ri atharrachaidhean nas fharsainge sa chomann-shòisealta. Mar eisimpleir, a’ toirt taic do dh’Albannaich ùra no ag obair le buidhnean ionadail gus leigeil le coimhearsnachdan a bhith nas ath-leumaiche fa chomhair shuidheachaidhean-èiginn leithid tuiltean.
Tha an aithisg againn cuideachd a’ cur cuideam air teachdaireachdan bho na h-aithisgean a rinn sinn roimhe mu na cùisean èiginneach a tha fhathast a’ cur aghaidh ris an roinn. Tha iad sin a’ gabhail a-steach cho iom-fhillte agus eadar-dhealaichte ’s a tha riaghladh agus goireasachadh CLD, a tha a’ meudachadh na h-ìre de dh’eadar-dhealachadh anns an taic a thathar a’ tabhann do luchd-ionnsachaidh agus coimhearsnachdan a tha a’ cur aghaidh ris na dùbhlain as motha.
Chan eil seo nas fhollaisiche an àite sam bith na ann an ionnsachadh inbheach stèidhichte sa choimhearsnachd. Tha luchd-sgrùdaidh air fhaicinn uair is uair mar a tha ùghdarrasan ionadail air am fòcas a lùghdachadh gu raointean sònraichte, leithid litearrachd agus taic cosnaidh. Ged a tha seo furasta a thuigsinn anns an t-suidheachadh eaconamach a th’ ann an-dràsta, tha e a’ lùghdachadh gu mòr na slighean neo-fhoirmeil gu ionnsachadh fad-beatha do dh’inbhich – agus tha sin a’ cruthachadh so-leòntachd nar coimhearsnachdan.
A thaobh ghoireasan, tha àireamh a tha a’ sìor fhàs de dhreuchdan CLD air am maoineachadh sa gheàrr-ùine a-mhàin. Tha an luchd-sgrùdaidh air faicinn mar a tha an giorrachadh seo – so-thuigsinn mar a tha e – a’ toirt buaidh air seasmhachd phrògraman agus air trusadh is glèidheadh luchd-obrach agus air an eòlas aca air modhan CLD.
Tha iad sin nan cuideaman a tha air a bhith air an roinn airson grunn bhliadhnaichean ach a tha a’ fàs nas gèire leis gu bheil comann-sòisealta na h-Alba a’ fàs. Ach, is e cùis a tha air a bhith ann o chionn fhada don roinn mar as urrainn dhi a làn bhuaidh a nochdadh.
Mar a bhios sinn a’ coimhead air adhart ri freagairt Riaghaltas na h-Alba don Lèirmheas Still, tha e na dhleastanas oirnn mar luchd-sgrùdaidh dèanamh cinnteach gu bheil ar n-obair leis an roinn CLD a’ nochdadh a freagairteachd agus a proifeiseantachd; gum bi an sgrùdadh againn air CLD a’ cuideachadh na roinne gus ath-leumachd a thogail agus cumail oirnn a’ coinneachadh ri feumalachdan eadar-mheasgaichte ar coimhearsnachdan.
Tha e na urram do Luchd-sgrùdaidh an Rìgh cluinntinn mar a tha com-pàirteachadh ann an CLD ag atharrachadh beatha mòran dhaoine. Ann an grunn chùisean, ’s e dìon-beatha a bh’ ann. Tha e na urram dhomh gu bheil mi cuideachd a’ faicinn an taobh dheatamach seo de shiostam foghlaim na h-Alba.
Janie McManus
Àrd-neach-sgrùdaidh an Rìgh airson Foghlam
